Fin alfabesiyle başlıyoruz.
Fince okumak ve yazmak özellikle Türkçe bilenler için çok kolaydır. Türk alfabesinden birkaç noktada farkları vardır ve Türkçede olmaya yalnızca bir ses vardır.
Kaynak: https://www.omniglot.com/images/writing/finnish.gif
Fin ve Türk alfabeleri arasındaki farklar:
- Türkçedeki “Y y” (ye) harfi , Fincede “J j” (jii) ile gösterilir.
- Türkçedeki “Ü ü” (üü) harfi, Fincede “Y y” (yy) ile gösterilir
- Fincede büyük “i” (ii) harfi Türkçedeki büyük “ı” (ıı) harfi ile gösterilir. (İngilizcedeki gibi)
- Fincede “C c” (see) harfi başka dillerden alınan sözcüklerde kullanılır, genellikle İngilizcedeki okunuşu gibidir.
- Türkiye’de bölgesel olarak kullanılan bir ses olan genizcil n sesi “ŋ” ile gösterilir. Fincede iki harfle oluşturulan bu ses, “nk” şeklinde olduğunda tek ses “ŋ” olarak , “ng” şekilinde olduğunda iki ses “ŋŋ” olarak seslendirilir.
“…bu sesi çıkartmak isterseniz dilinizi "g" yapacakmış gibi şekillendirip bildiğimiz "n" sesini çıkarmaya çalışın. eğer dilinizin konumunu değiştirmezseniz bu sırada elde edeceğiniz ses velar nasal'dır…”
Fince kelimelerde olmayan, diğer dillerden gelen sözcüklerde kullanılan harfler “b, c, f, w, c, x, z, q”
- “Å å” ünlü harfi İsveççeden gelmiştir, sadece bazı özel isimler ve kelimelerde kullanılır. “O” sesiyle okunur.
- Türkçede olmayan “Ä ä” sesi:
Fincede ünlü harfler “a, e, i, o, u, y, ä, ö” olmak üzere 8 tanedir.
Bunlar sesi çıkartırken ağzımızın aldığı şekle göre isim alan ön ünlüler, arka ünlüler ve nötr ünlülerdir.
Ön ünlüler: ä, ö, y
Arka ünlüler: a, o, u
Nötr ünlüler: e, i
Önce arka ünlüleri seslendirirken dilimizin nasıl hareket ettiğine ve sesin ağzımızın hangi kısmından çıktığına sonra da ön ünlüleri seslendirirken dilimizin pozisyonuna dikkat edelim.
O ve Ö sesi arasındaki fark,
U ve Y sesi arasındaki fark,
A ve Ä sesi arasındaki fark aynıdır.
Fincede de Türkçede olduğu gibi “Ne kadar ses, o kadar harf” kuralı vardır. Bunun önemini göstermek açısından güzel bir örnek:
Tiili : tuğla
Tili : hesap
Tilli : dereotu
